Gmina Wiśniowa. Obserwatorium Astronomiczne na Lubomirze ma 100 lat. Wyjątkowe pod wieloma względami

W kwietniu 1925 roku Lucjan Orkisz odkrył tam kometę - jako pierwszy w historii Polak - nazwaną potem C/1925 G1 (Orkisz). W 1936 roku kolejnego odkrycia komety dokonał stamtąd Władysław Lis. Być może nie byłoby to ostatnie takie odkrycie, gdyby Niemcy w 1944 roku nie spalili obserwatorium.

Kończy się era Lubomira przedwojennego, ponieważ prof. Banachiewicz po wojnie nie widział możliwości, głównie finansowych, odbudowania obserwatorium. I dopiero w 2003 roku za sprawą pana wójta Murzyna został powołany komitet, który doprowadził do odbudowy obserwatorium - mówił podczas uroczystości jubileuszowych dr Marcin Cikała, kierownik Obserwatorium Astronomicznego im. Tadeusza Banachewicza na Lubomirze.

Były wójt gminy Wiśniowa Julian Murzyn mówił w rozmowie z „Dziennikiem Polskim”, że oprócz tego, iż powstał obiekt dydaktyczny, turystyczny, było to też „pewnego rodzaju zobowiązanie, żeby pewne historyczne osiągnięcia okresu międzywojennego zostały utrwalone, a nie popadły w niepamięć”.

Dziś w holu obserwatorium na Lubomirze stoi ocalała z wojennej pożogi luneta, za pomocą której Lucjan Orkisz dokonał odkrycia. Jest tam też zdjęcie odnalezionego w zgliszczach obserwatorium medalu, który przyznano Władysławowi Lisowi za jego odkrycie. I lunetę, i medal oglądają wycieczki oraz indywidualni turyści, których do tego górskiego obserwatorium zagląda rocznie kilka tysięcy. Z myślą o nich organizowane są m.in. nocne pokazy nieba i dzienne obserwacje Słońca. Te ostatnie już niedługo mają stać się jeszcze bardziej atrakcyjne dzięki nowemu teleskopowi. Został on zakupiony z dotacji od samorządu województwa.

Dzienne obserwacje Słońca będą na najwyższym poziomie w Polsce, bo będzie to druga luneta co do wielkości w kraju - mówi dr Marcin Cikała.

Bogumił Pawlak, wójt gminy Wiśniowa, do której należy obserwatorium, ma nadzieję, że zarówno ten nowy sprzęt, jak i mający powstać nowy szlak turystyczny na Lubomir sprawią, że do obserwatorium będzie zaglądało jeszcze więcej osób i jeszcze więcej zacznie się pasjonować astronomią. Mówi też o planach na przyszłość, którymi są nawiązanie współpracy pomiędzy obserwatorium a jedną z uczelni wyższych oraz wejście do światowego systemu obserwacji nieba.

Z okazji jubileuszu samorząd województwa nadał obserwatorium na Lubomirze złoty medal Polonia Minor „za całokształt działalności naukowo-badawczej oraz popularyzowanie astronomii”.