Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Praca zdalna: inspektorzy zaczną wpadać do naszych mieszkań, by sprawdzić „stanowiska pracy”? Co z wypadkami w drodze z łazienki do salonu?

Zbigniew Bartuś
Zbigniew Bartuś
Fotoreportaż: Andrzej Banaś, Polska Press
Dla 2,5 mln pracowników w Polsce (na 16,5 mln ogółem) prywatne mieszkanie, albo jego część - pokój, sypialnia, salon, kuchnia, jadalnia - stało się w pandemii miejscem pracy. Wszystko wskazuje na to, że część ludzi oddelegowanych do pracy zdalnej nie wróci do przedcovidowej normy, czyli codziennej roboty „od – do” w firmowym biurowcu. Wyznaczające trendy globalne korporacje, jak Google, Microsoft czy Amazon, zachęcone tym, że w domach ich pracownicy okazali się bardziej wydajni niż w biurach, zapowiadają rozwijanie modelu pracy zdalnej. Oczekuje tego także część pracowników, bo praca z domu jest dla nich wygodniejsza od biurowej. Ale regulujące pracę zdalną przepisy są niepełne, a jeszcze częściej - absurdalne i kompletnie nieżyciowe.

Barometr Bartusia - krakowska gastronomia walczy z pandemią i niemądrym prawem

Zjawisko dotyczy wybranych obszarów gospodarki (medialnej, doradczej, szkoleniowej, IT, e-commerce…), ale są to dziedziny, których znaczenie w globalnej i polskiej gospodarce stale rośnie. W Polsce trend na pozostanie w pracy zdalnej zderza się wprawdzie z kontrtrendem (zmęczeni pracą w domu ludzie akcentują konieczność powrotu do „normalnej pracy”), wynikającym głównie z realiów lokalowych (mieszkanie, w którym dwie osoby mogą wydzielić niezależną przestrzeń do spokojnej pracy, oddzieliwszy ją od strefy wypoczynku, ma zdecydowana mniejszość Polaków), ale przynajmniej w części firm znaczenie tego modelu w najbliższym czasie znacząco wzrośnie.

Odpowiedzią na nowe potrzeby pracowników i pracodawców są m.in. „elastyczne centra biurowe” tworzone przez CitySpace, spółkę Echo Investment. W tym roku oddała ona do użytku ponad 3 tys. metrów kw. nowej powierzchni, z czego aż 1,7 tys. w kompleksie O3 Business Campus w Krakowie. - Coraz więcej firm potrzebuje elastycznych rozwiązań, pozwalających łączyć pracę biurową ze zdalną oraz biur serwisowanych, umożliwiających skoncentrowanie się na prowadzeniu działalności operacyjnej. Podążamy za tym trendem, powiększając podaż biur elastycznych – podkreśla Jarosław Bator, dyrektor zarządzający CitySpace.

Beata Buchelt, profesor Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, przyznała podczas niedawnego Międzynarodowego Kongresu MBA , że przed pandemią pracodawcy byli generalnie nieufni wobec pracy zdalnej, z obawy, że pracownicy będą się w domach obijać.

- Okazało się, że zdecydowana większość pracowników potrafi pracować zdalnie efektywniej niż dotąd – pod warunkiem, że pracodawca odpowiednio zadba o komfort tej pracy, czy - szerzej – dobrostan danego pracownika - komentuje Joanna Kotzian, ekspert wellbeingu.

Fakt, że wiele firm podniosło w ramach pracy zdalnej swą produktywność – przy niższych kosztach (utrzymanie biurowca lub nawet piętra kosztuje), zachęcił pracodawców do zmiany podejścia. Wielu z nich analizuje teraz, ilu ich pracowników będzie mogło wykonywać pracę zdalną na stałe, nawet, jeśli pandemia całkiem wygaśnie.

- Za sprawą Covid-19 pracodawcy odchodzą od tradycyjnego myślenia, że produktywność zależy od ustalonych godzin pracy wykonywanej w środowisku biurowym – podkreśla Emily Draycott-Jones, specjalistka ds. zasobów ludzkich.

Trzy czwarte firm chce rozwijać pracę zdalną, bo im się to opłaca

Ostatnie badania PwC potwierdzają, że aż 74 proc. firm planuje zwiększenie zakresu pracy zdalnej po zakończeniu pandemii. Organizacje pracodawców - American Chamber of Commerce (AmCham), Business Centre Club, Francusko-Polska Izba Gospodarcza, Konfederacja Lewiatan, Polskie Forum HR, Polsko-Szwajcarska Izba Gospodarcza, Pracodawcy RP i Związek Liderów Sektora Usług Biznesowych (ABSL) – przekonują rząd, że odpowiedzią na nową rzeczywistość muszą być zmiany prawne.

Ustawy w ramach tarczy antykryzysowej wprowadziły pewne narzędzia prawne, odpowiadające na potrzeby pracodawców i pracowników, są one jednak tymczasowe: przestaną obowiązywać 4 września 2020 r. Dlatego pracodawcy apelują o przyjęcie trwałych przepisów. Ich zdaniem, regulacji wymaga m.in. obszar bezpieczeństwa i higieny pracy.

- W związku z tym, że pracodawca nie ma pełnej kontroli nad warunkami panującymi w miejscu pracy, nie ma możliwości zastosowania wszystkich przepisów dot. BHP wynikających z Kodeksu pracy i innych aktów prawnych. Stąd też pracodawcy składają propozycję rozwiązań bardziej odpowiadających rzeczywistości pracy zdalnej, m.in. w zakresie postępowania wypadkowego i dokonania kwalifikacji, czy zdarzenie miało charakter wypadku przy pracy – wyjaśnia Agnieszka Zielińska z Polskiego Forum HR.

W świetle obowiązującego prawa, przy wykonywaniu pracy zdalnej pracownik i pracodawca muszą przestrzegać dokładnie tych samych przepisów, jakie obowiązują w „normalnej” pracy (wykonywanej na terenie firmy, np. w biurze). Czyli – w praktyce – inspekcja pracy może sprawdzić stanowisko, w jakim dana osoba wykonuje obowiązki służbowe. Na pewno zrobi to, jeśli w trakcie wykonywania tych obowiązków dojdzie do poważnego wypadku (i zostanie on zakwalifikowany jako wypadek przy pracy).

Inspekcja pracy bada na razie papiery, ale może wkroczyć do domów

Takie kontrole są kwestią czasu. Na razie PIP bada jedynie, czy wszystko zgadza się w papierach, czyli czy przestrzegane są przepisy o czasie pracy (badana jest ewidencja oparta na oświadczeniach pracowników), a także czy pracodawca zapewnił pracownikowi narzędzia i materiały potrzebne do wykonywania pracy zdalnej oraz obsługę logistyczną i wymagane prawem szkolenia (w tym BHP, bo praca zdalna od nich nie zwalnia).

Zapisy ustawy antycovidowej, które zapewne zostaną utrwalone w prawodawstwie po pandemii, mówią jednak także o tym, że „wykonywanie pracy zdalnej może zostać polecone, jeżeli pracownik ma umiejętności, możliwości techniczne i możliwości lokalowe do wykonywania takiej pracy, a rodzaj powierzanej pracy na to pozwala”. Niewątpliwie w pandemii wielu Polaków wykonywało (lub wciąż wykonuje) pracę zdalną mimo braku „możliwości lokalowych”. Należy się spodziewać, że i spełnienie tego wymogu będzie wkrótce weryfikowane przez PIP.

Podobnie rzecz się ma z innymi przepisami, np. tymi, które pozwalają pracownikowi używać środków nie zapewnionych przez pracodawcę „pod warunkiem, że umożliwia to poszanowanie i ochronę informacji poufnych oraz innych tajemnic prawnie chronionych – w tym tajemnicy przedsiębiorstwa lub danych osobowych – a także informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę”.

Precyzyjną regulację utrudnia fakt, że praca zdalna może być wykonywana właściwie w dowolnym miejscu, ma charakter mniej lub bardziej nieregularny, a jej zastosowanie zależy głównie od charakteru wykonywanych prac oraz preferencji pracowników i pracodawców. Zdaniem pracodawców, definicja tej formy powinna wziąć pod uwagę wiele wariantów i możliwości, a „większość elementów jej dotyczących powinna być przedmiotem indywidualnych ustaleń między pracownikiem a pracodawcą”.

- Dotyczy to przede wszystkim jej częstotliwości, miejsca wykonywania, bezpieczeństwa danych, czy ewentualnych kosztów ponoszonych przez pracowników – podkreśla Agnieszka Zielińska.

Co z pracą zdalną robią giganci:

  • Amazon dał pracownikom możliwość pracy w domu przynajmniej do października
  • Facebook wydłużył pracę całej załogi w domu co najmniej do końca roku
  • Google także wydłużył pracę całej załogi w domu co najmniej do końca roku
  • Mastercard pozwolił pracownicom pracować w domach bezterminowo
  • Microsoft wydłużył pracę większości pracowników w domu co najmniej do października
  • Spotify pozwolił załodze pracować w domach co najmniej do końca roku
  • Twitter zaoferował pracownikom opcję pracy w domu na stałe

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wideo
Wróć na krakow.naszemiasto.pl Nasze Miasto